Lanen, wegen, bergen, etc. in alfabetische volgorde.

Burmania allee

Ook genoemd: Burmaniaallee of De Mantel.

Deze laan vormt de begrenzing aan de noordzijde van de Dierensche Plantage, sectie N op de kadasterkaart van 1832.

De laan vormt nu ongeveer de grens tussen het bezit van Natuurmonumenten en de  particuliere eigendommen van ‘Het Hof te Dieren’ en ‘Landgoed Middachten’.

Aangelegd door en genoemd naar Gemme Onuphrius Baron van Burmania (1697-1759). Hij was in dienst bij Prins Willem IV achtereenvolgens als opperkamerheer, opperstalmeester,  opperhofmeester, kolonel, generaal en commissaris van de Republiek te Brussel.

Carolinaberg

Hoogte + 49 m NAP

Voor deze berg zijn verschillende namen:

Carolinaberg, Carolinenberg, Carolineberg, Steenenberg (1653), ‘de 14-wegen berg’, ‘Sterrebos’.

Oorspronkelijk kwamen er 14 lanen samen op de Carolinaberg, in 1950 zijn het er nog 13 en in 2011 nog maar 11. Twee van deze lanen zijn onderdeel van de Koningsweg van Willem III van Dieren naar Ede.

Rond 1905 staat op de Carolinaberg een dikke, oude lindeboom, met een grote w-vormige vertakking. De lanen er omheen bestaan uit beukenbomen.

“Op deezen niet zeer hoogen heuvel staat een oude kandelaber-vormig vertakte lind, waaromheen een zitbank is aangebracht” (bron: Gids voor Dieren en Omstreken, 1911). Gezien de dikte, was de boom in 1905 zeker 100 jaar oud.

Boom en banken op de Carolinaberg

1900           Tegen de lindeboom staat een klein bankje

1900-1910   Om de lindeboom is rondom een bankje

1910-1920   De lindeboom is dood. Op de berg staat een lindeboom zonder bankje!

1920            Op de berg zit een gat, de dode boom is weggehaald en de stronk

                    is verwijderd

1920-1950   De berg is kaal, aan de zijkant staan twee bankjes

1950-1960   Op de berg staat een ronde bank gemaakt van takken en planken

1960-1980   Op de berg staat een ronde bank van planken

2011            Op de berg staan weer wat boompjes en rondom een bank

Carolinahoeve

Carolinahoeve, De Steeg

1830            Op de kadastrale kaart is nog geen gebouw te zien, alles is nog heide

1846            Marinus Eliza Havelaar koopt de grond

1851            gevelsteen M.E.M.H (eigenaar Marinus Eliza Havelaar)

1862            hoeve geheel  afgebrand

1900            verpacht aan fam. Pruis, zij verkochten al pannenkoeken

1911            eigendom Natuurmonumenten

1922            verpacht aan dhr. J. Dikker; het wordt ook pension

1946            verpacht aan dhr. E.H. Dikker

1973            dhr. E.H. Dikker stopt met boerderij, pension en theehuis.

                    Men had geen water, electricteit of gas. Drinkwater werd uit een

                    26 m diepe put gehaald.

1975            actie van Simon Carmiggelt en Wim Kan voor behoud van de hoeve

1978            hoeve ‘heropend’ en beheerd door Fam. Just de la Paisières

2000            exploitatie door Fam. Just de la Paisières

Het is uit de literatuur onduidelijk wanneer en door wie de hoeve de naam Carolinahoeve heeft gekregen. Pas na 1920 zijn op de linker en rechtermuur van de hoeve de naam Carolinahoeve te zien. Wellicht heeft Dhr. Dikkers deze naam geïntroduceerd.

Een andere visie is, dat een voorloper van de huidige Carolinahoeve, net als de Carolinaberg, genoemd werd naar de dochter (1743-1787) van Prinses Anna van Hannover en Stadhouder Willem IV.

Natuurmonumenten stelt dat er voor 1830 geen gebouw gestaan heeft.

Geitenberg of Geijtenberg

Waar de Oostlaan, de Kolonieweg en Burmania allee samenkomen ligt de Geitenberg.

Op de Geitenberg stonden in 1904 twee huizen: een boomkwekerij en een Jagershuis.

In het Jagershuis of Jachthuis, in 1904 ook het ‘Jagertje’ genoemd en in 1911 de uitspanning “de Geitenberg”, kon men “ververschingen kopen en uitrusten”; in 1940 is deze uitspanning afgebrand en niet meer herbouwd.

Op deze plek, aan de Kolonieweg, staat nog steeds een boswachterswoning.

In de zestiger jaren was dhr. Meijer boswachter en woonde er met zijn familie.

Hertekolk en De Volharding

De Hertekolk of Hertenkolk of Put lag dichtbij de Lange Juffer, niet ver van de kruising met de Burmania allee.

In 1911 wordt in de “Gids voor Dieren en Omstreken” beschreven, dat deze Hertekolk of Put aangelegd is als drinkplaats voor herten. De Put bestond uit een cementen kom, het water werd met een ernaast gelegen pomp omhoog gehaald vanaf een diepte van 4 meter. Op oude wandelkaarten is deze plek aangegeven met ‘Put’.

Bij de Hertekolk stond al voor 1860 een aardappelmoutwijnfabriek, “De Volharding”.

De Fa. Sevenstern kocht deze fabriek in 1860 en heeft hem afgebroken in 1880.

Op de plattegrond ‘Zuid-Oost Veluwezoom, ong.1913-1920’, staan beide namen vermeld.

Jachthuis Hagenau

In de hoek Koningsweg/Koningslaan-Schapenbergweg ligt het Jachthuis Hagenau. Er zijn verschillende namen voor dit jachthuis:

Jachthuis Hagenau

Jagershuis Hagenau

Huis van de boschbaas van het landgoed Hagenau van Mr. Reekers

Koningsweg bij Dieren

Vanaf het Hof te Dieren (vanaf de Koningsmuur), vanaf de Rijksweg/ Ellecommerstraat/ Ellecommerlaan/Arnhemsestraatweg, liep de Koningsweg  (Koningslaan) naar het jachthuis Hagenau. Vandaar liep de weg verder naar de Carolinaberg, vervolgens naar de Prins Willemberg en verder naar de Carolinahoeve. Tot aan de Koepel van Viruly is de Koningsweg min of meer te volgen.

De Koningsweg loopt van Dieren naar Ede.

Meer informatie: Geschiedenis Koningsweg en Hagenau

Verwarrende namen in hetzelfde gebied:

Koningsweg, Konings Allee, Koningslaan, Boschlaan, Boswachterlaan, Weg van den Prins Willemsberg

Verwarrend is, dat gelijkende namen in hetzelfde gebied worden gebruikt. Zo is er ook de Konings Allee (parallel aan de Oostlaan), die soms Koningslaan genoemd wordt. Op kadasterkaarten van 1832 staat de naam Konings Allee aangegeven en vreemd genoeg niet de Koningsweg. Op de Falk-kaart van 2006 staat de naam Konings Allee wel vermeld, maar slechts voor een deel van de vroegere Konings Allee.

Op prentbriefkaarten wordt het deel van Koningsweg tussen Rijksweg en Spoorlijn soms ook als Boschlaan aangegeven.

De namen van sommige lanen, of delen ervan, zijn veranderd op de Falk-kaart ‘Rheden en Rozendaal’ (met Dieren), 2e druk 2006. De Koningsweg vanaf de Arnhemsestraatweg tot de Carolinaberg heet op die kaart De Boswachterlaan. En van de Carolinaberg naar de Prins Willemberg heet de Koningsweg bij die kaart Weg van den Prins Willemsberg.

Lange Juffer

Deze laan loopt van het Hof te Dieren (anwb paddestoel 350) naar een Jachthuis in/aan de Imbos (anwb paddestoel 353).

De laan was vroeger waarschijnlijk een belangrijke weg in dit deel van de Veluwe en is ouder dan de later aangelegde 14-lanen van de Carolinaberg.

In 2005 is het smalle fietspad langs de Lange Juffer verbreed tot 2 meter. Het pad heeft een totale lengte van 6750 meter en is een zeer druk bereden recreatieve route op de Veluwe. De Lange Juffer ligt in de gemeenten Rheden en Rozendaal.

Naamgeving Lange Juffer

Lang:                Het is een van de langste lanen op de Zuid-Ooost Veluwe.

Juffer:               Rond naaldhout werd in verschillende klassen ingedeeld: ellens,

                         kolders, juffers en sparren. De afmetingen bepaalden tot welke

                         klasse de stam behoorde. Zo werd een stam een juffer genoemd,

                         als die de volgende afmetingen had: lengte 15-30 voet (4-8 meter)

                         en diameter aan de top 6-12 centimeter.

Juffer of joffer:   Een oude benaming voor een juffrouw. Men vond dat vroeger (ook)

                         een treffende omschrijving voor een lange smalle stam. In deze tijd

                         hebben we het omgedraaid en noemen nu een slanke juffer een

                         slanke den. Maar dat is dan weer geen aan de houthandel ontleende

                         uitdrukking.

Bron: interactieve presentatie ‘Oude namen op de Veluwe’ in bezoekerscentrum Natuurmonumenten, Rheden, vanaf nov. 2011. Met dank aan Walter de Wit.

Oude Arnhemseweg

Zuidlaan

Schapenbergweg

(Konings allee of Koningslaan)

Vanaf de Hardewijkerweg liep een onverharde weg, een pad, naar het Jachthuis/ Boswachterswoning Hagenau. Tot aan de kruising met de Koningsweg heette dit deel Schapenbergpad of Schapenbergweg.

Vanaf de kruising met de Koningsweg richting Ellecom heette het pad daar aanvankelijk Oude Arnhemseweg, later is dat deel Zuidlaan gaan heten. De Zuidlaan gaat nu dus richting Ellecom over in de Oude Arnhemseweg.

Langs de Zuidlaan heeft honderd jaren of meer een hele dikke, vrijstaaande beukenboom gestaan. Het was een bezienswaardigheid, kinderen gingen daar vroeger spelen en kijken ‘hoe dik’ de boom was. Die beukeboom is er niet meer.

Tegenwoordig begint de Schapenbergweg aan de Harderwijkerweg, maar gaat dan met een haakse bocht naar rechts over in een laan die verderop Konings allee heet.

(Op kadasterkaarten uit 1832 liep de Konings allee of Koningslaan vanaf de Rijksweg, parallel aan de Oostlaan tot aan de Burmania allee).

Oostlaan

De Oostlaan vormde de oostelijke begrenzing van de Dierensche Plantage.

Tegenwoordig is de laan ook de westelijke begrenzing van de bebouwde kom van Dieren. De Oostlaan loopt vanaf de Schapenbergweg (achter Gelders Hof) tot aan de Burmania allee. Er is geen verbinding meer met de Arnhemsestraatweg.

Vroeger (voor de aanleg van de Burg. de Bruinstaat in 1959) liep de Oostlaan verder door naar het zuiden en kwam wel uit op de Rijksweg/Arnhemsestraatweg. Dit eerste stukje  werd in 1932 de ‘Kramer Steeg’ genoemd. In de zestiger jaren liep er vanaf de Rijksweg, na het busstation, een laan met een dubbele rij beuken (‘Eerste laan’). Deze liep tot aan de spoorwegovergang en ging over in de Oostlaan.

Prins Willemberg

Hoogte + 68m NAP

Wordt soms ook Sterrenberg genoemd.

De Prins Willemberg heeft een ander lanenpatroon dan de Carolinaberg. Er is bij de Prins Willemberg een ringlaan om de berg, het lijkt een wiel met de lanen als uitgegroeide spaken.

Schaapskooi

Geen echte schaapskooi, maar in de vijftiger jaren een houten schuur van de padvinderij tussen Zuidlaan en Lange Juffer.

Vanwege de uitgestrekte heide-gebieden op de Veluwe, die begraasd werden door schapen, stonden er in de 19e eeuw veel schaapskooien in het gebied.

Schapenbergweg/pad. Zie Oude Arnhemseweg

Schuine laan of Schuine allee

Deze laan loopt schuin van de kruising Rijksweg/Arnhemsestraatweg met de Koningsweg (nu De Boswachterlaan) naar de Lange Juffer en kruist deze laan vlak voor de spoorwegovergang. De laan bestaat uit een dubbele rij beuken.

De Volharding. Zie Hertekolk

Prins Willemberg. Zie bij P.

Zeven Heuvelen

Heuvelig bosgebied bij Laag-Soeren, ten westen camping De Jutberg.

Zuidlaan. Zie Oude Arnhemseweg

Afbeeldingen

Locatie informatie