Geschiedenis landgoed Hagenau

Het is aanvankelijk een Bos- en Heidebezit, groot 270 hectaren, gelegen in de secties

L (Hoog Middachten), M (de Nessep) en N (de Plantage). De heer Marinus Eliza Havelaar, koopman uit Rotterdam, kocht deze percelen bos en heide in 1846 uit de boedel van de erven Bouricius.

Hij vestigde zich in Ellecom, waar hij in 1845 het huis ‘Bernhalde’ liet bouwen. Aldaar overleed hij in 1865. Hij noemde zijn bosbezit Hagenau. Hij had in Hagenau in Duitsland, bosbouw gestudeerd.

Het bezit was geen aaneengesloten gebied en er was ook geen landhuis, er was alleen een jachthuis/boswachterwoning ‘Hagenau’. Toch spreekt iedereen van het ‘Landgoed Hagenau’. De naamgeving is voor rekening van Marinus Eliza Havelaar. Zijn zoon Willem Landmeter Havelaar heeft het bezit uitgebreid door aankopen in de Nessep.

In 1871 en 1872 is het bezit van Willem Landmeter Havelaar verkocht aan Dr. Frederik Joseph Maria Anton Reekers uit Amsterdam.

Het landgoed Hagenau omvatte in 1910, o.a. de volgende delen :

de Prinses Carolinaberg, Dierensche Plantage, Dennenkamp, de Essop, Hertenkamp, Meulenberg, Koningskamp, Jacobakamp, Wildbaan enz. enz. “Verder een jachthuis met tuin, de uitspanning genaamd Carolinahoeve, houtvesterswoning genaamd Geitenberg en boschwachterswoningen”.

Het bezit van dhr. Reekers werd in 1911 aangekocht door de Vereeninging tot behoud van Natuurmonumenten; 200 hectare werd doorverkocht aan Dr. R.F. baron van Heeckeren van Wassenaer van het Hof te Dieren.

De Carolinaberg

Onderdeel van de Koningsweg van Dieren naar Ede.

Koning Willem IV, Willem Karel Hendrik Friso van Oranje Nassau (1711-1751) en zijn echtgenote Anna van Hannover (1709-1759) hebben een lanenstelsel en twee kunstmatige heuvels aangelegd, de opgehoogde Steenenberg is vernoemd naar hun dochter Wilhemina Carolina van Oranje (1743-1787) en heet nu Carolinaberg.

Zie ook: locatie informatie Carolinaberg

Prins Willemberg

Onderdeel van de Koningsweg van Dieren naar Ede.

De Prins Willemberg is vernoemd naar Willem V, Willem Batavus (1748-1806), de zoon van Willem IV. De Prins Willemberg of Sterrenberg is ook aangelegd door Willem IV en zou ook kunstmatig verhoogd zijn.

Zie ook: locatie informatie Prins Willemberg

De Plantage of Plantagie
De Oude en Nieuwe Plantage, sectie N kadasterkaart 1832, het gebied tussen Zuidlaan, Oostlaan, Burmania allee en Buiten allee.
In dit gebied liggen de Carolinaberg en Prins Willemberg.

Ten noorden van de plantage bevond zich nog een uitgebreid heideveld van 40 hectare. Langs deze plantage liep (en loopt) een door generaal G.O. van Burmania aangelegde en naar hem genoemde laan in de richting van de Rouwenberg, het westelijk gedeelte van het domein, grenzend aan het gebied van Middachten.

Natuurmonumenten

Het huidige Hagenau is in bezit van Natuurmonumenten en maakt deel uit van Nationaal Park Veluwezoom. Het Park is aangemerkt als Natura 2000-gebied en valt onder Europese natuurbeschermende richtlijnen. Het Park bestaat uit ruim 5000 hectare grondoppervlak, waarvan 3500 hectare bos, 1100 hectare heide en 500 hectare landbouw- en overige gronden.

Het bosgebied bij Dieren, dat niet in het bezit is van Natuurmonumenten, is eigendom

van “ Middachten” (bezit van de erven Bentinck, oa. de Middachterbossen en het Middachterveld) of van het “Hof te Dieren” (bezit van Stichting Twickel, o.a. de Dierensche Plantage en Prins Willemberg).

De noordgrens van dit gebied is ongeveer de Burmaniallee, de zuidgrens is de Zuidlaan (nog wat zuidelijker de Arnhemsestraatweg), de oostgrens de Oostlaan, de westgrens de Beekhuizenseweg.

Het deel van het oorspronkelijke landgoed Hagenau, dat door Natuurmonumenten aangekocht en niet doorverkocht is, heeft de naam Hagenau behouden.

Aankopen van Natuurmonumenten

1     Hagenau – 1911
a     Louisakamp – 1920
2     Rhederoord – 1919
3     het Asselt – 1920
4     Beekhuizen – 1930
b     Herikhuizen – 1930
5     Rheder- en Worthrhederheide – 1930
c     Fagelsheide – 1918
d     Posbank
6     Onzalige Bossen – 1933
7     Imbos – 1938
8     Schaddenvelden – vanaf 1971
e     de Dierense Hoogte – 1981
f      het Leihuis – 1981
9     Eerbeekse Veld – vanaf 1960
10   Heuven – 1967
 

Bron: Website Natuurmonumenten

H.P. Gorter, 1986. Ruimte voor natuur, 80 jaar bezig voor de natuur van de toekomst.